Ağır sigara tiryakisi olan anneanne, kamyonetin ön koltuğuna oturmuş, o günün kim bilir kaçıncı sigarasını tüttürüyordu. Yanında oturan 10 yaşındaki torunu, birkaç gün önce okuduğu bir yazıyı hatırladı: Her sigara ömrü 5 dakika kısaltıyor.
Hızlıca kafasında hesap yapan küçük çocuk “Bugün ömründen 100 dakika eksildi. Bu yılda 36.500 dakika eder. Her yıl ömründen 24 gün eksiltiyorsun. Erken öleceksin” dediğinde anneannesi ağlamaya başladı.
Dede kamyoneti durdurup, torununu dışarı çağırdı ve hayatının dersini verdi.
“Evet, çok zekisin” dedi dede, “Bu çok güzel bir şey ama hayatta nazik olmak zeki olmaktan hep daha zordur. Bir gün bunu anlayacaksın.”
Dünyanın en zengin adamı, ki bu sıralar dünyanın en pahalı boşanmasına imza attı, Jeff Bezos, hayatının dersi olarak bu hatırayı anlatır. Çocukluğunda ve gençliğinde yazlarını hep dedesinin Teksas’taki çiftliğinde sığırlara bakarak, traktörleri tamir ederek geçirmişti.
Dünyanın en zengin adamı demişken 137 milyar dolarlık bir servetten söz ediyoruz. Apple’dan sonra 1 trilyon dolar ciroya ulaşan dünyadaki ikinci şirket olan Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’u biraz daha yakından tanıyalım mı?
Öz Babasını 10 Yaşında Öğrendi
Jeffrey Preston Jorgenson 1964’te New Mexico, Albuquerque’da doğdu. Annesi 17 yaşında, babası ise 18 yaşında lise öğrencisiydi. Babasının bir bisiklet dükkanı vardı ve aktör olma hayalleri… Bu hayaller uğruna oğlu daha küçücükken çekip gitmişti. Boşanmanın ardından annesi Kübalı göçmen Miguel Bezos ile evlendiğinde ise Jeffrey henüz 4 yaşındaydı. Miguel, Jeffrey’i nüfusuna aldı ve aile Huston’a taşındı.
Daha küçücük bir çocukken bir şeyleri tamir eder ve icatlar çıkarırdı. Ders çalışırken kardeşleri rahatsız etmesin diye icat ettiği alarm bunlardan biriydi. 10 yaşında Miguel’in öz babası olmadığını öğrendi.
Varlıklı bir aile değildi. Orta sınıf bile sayılmazlardı. Birincilikle bitirdiği üstün yetenekliler lisesine devam ederken bir McDonald’s restoranında çalışmak zorunda kalmıştı.
Princeton Üniversitesi’nde bilgisayar ve elektronik mühendisliği okudu. Okul bitince 7 yıl birkaç farklı işte çalıştı ki bunlardan biri yatırım bankasıydı.
İnandığı sadece yüzde 30’luk bir ihtimaldi ve inanıp onun peşinden gitti
D E Shaw şirketi ise hayatını değiştirdi. Şimdi yüklü bir nafakayla boşanmak üzere olduğu eşiyle orada tanıştı. Online kitap satma önerisini D E Shaw reddedince bunu kendi başına yapmaya karar verdi. Kötü komşu mal, kötü patron iş sahibi yapar!
Sözlükte A harfiyle başlayan bir isim arıyordu. Güney Amerika’daki Amazon nehri hem alfabenin ilk hem de son harfine sahipti. A’dan Z’ye tüm kitapları satmaktı niyeti. Evinin garajında işe koyulduğunda, şirketinin Amazon nehri kadar büyük olmasını umuyordu. Anne babasından aldığı 300 bin doları sermaye yaptı ve Amazon’u kurdu.
Sadece 1 milyon dolar yatırım alabilmek için 60 farklı görüşme yapması gerekti.
Bezos, “Toplam 22 kişiden ortalama 50’şer bin dolar topladım. Eğer o parayı toplayamasaydım her şey başlamadan bitecekti. Yıl 1995’ti ve yatırımcıların bana ilk sorusu ‘İnternet ne’ oluyordu” sözleriyle tüm serüvenin nasıl başladığını anlatır.
Yatırımcıları Amazon’un yüzde 70 başarısız olabileceği konusunda uyaracak kadar da dürüsttü. İnandığı sadece yüzde 30’luk bir ihtimaldi ve inanıp onun peşinden gitti. Kitap ve daha pek çok şeyin online satılacağı geleceği görmüştü.
Garajda paketleri kendi yapıyor ve hatta kamyonetiyle dağıtıma çıkıyordu. Roman yazarı karısı MacKenzie muhasebe defterini tutuyordu. Zaten dev kadro topu topu 10 kişiden oluşuyordu.
İşler iyi gidiyordu. O kadar iyi gidiyordu ki yere çömelip kitap paketlemekten dizleri acımaya başlamıştı. Bir çalışanına “Dizlik alalım, bu böyle olmayacak” dediğinde beklemediği bir yanıt aldı.
“Patron” dedi çalışanı, “Dizlik değil paketleme masası almamız lazım.”
Öneriyi dinledi ve verimliliğin arttığını gördü. Üç yıl sonra tavsiyeleri dinleyip şirketini halka açtı.
Uzay Sıradan Bir Hayal
Jeff Bezos, Forbes’a göre dünyayı değiştirebilecek insanlar arasında yer alıyor.
Öyle de oldu. Amazon’un ardından 2007’de elektronik kitap okuma cihazı Kindle’ı piyasaya çıkardı.
Herkesin “Kağıt ölüyor” dediği bir dönemde, 2013 yılında 250 milyon dolara Washington Post gazetesini satın aldı. İçeriğin önemine vurgu yaptı. Öyle ya araç ne olursa olsun içerik kraldı.
Drone ile sipariş teslimi, uzaya turist göndermek onun için sıradan hayaller…
Uzay şirketi Blue Orijin’i de hayallerine borçlu. 2018’de ilk uzay turistini gönderme niyeti gerçekleştmese de eli kulağında.
Star Trek Sonsuzluk filminde 2016’da ‘uzaylı’ olarak minik bir rolde de oynadı.
Denizaltıyla gezerek eski NASA roketlerini arıyor. Bu değişik hobisine çocuklarını da ortak ediyor…
Uzun toplantılar yapmıyor
Parada zengin uykuda fakir değil. İyi uykuya önem veriyor. Her gün 8 saat uyuyor. Alarmsız, kendiliğinden uyanıyor.
Sabahları kahve eşliğinde gazete okuyor. Mutlaka eşi ve dört çocuğuyla kahvaltı ediyor. Boşandıktan sonra kiminle kahvaltı edecek şimdilik bilemiyoruz.
Toplantılarını sabah erken saatlerde yapmıyor ama önemli bütün toplantıların öğleden önce bitmiş olmasını önemsiyor.
Amazon’un yatırımcılarıyla yılda sadece 6 saat toplantı yapıyor. Uzun toplantılardan hoşlanmıyor.
Arada parlayabilen bir patron olduğunu kabul ediyor. Bu yüzden kendini daha yumuşak ifade edebilmek için bir koçu işe almış.
Hayır işlerine yeterince kaynak ve zaman ayırmadığı için eleştiriliyor. Çalışanlarına hisse vermek gibi teknoloji şirketlerinde sıkça rastlanan şık davranışlarda bulunmuyor.
Yeni lezzetlere açık… İguana yerken çekilmiş bir fotoğrafı var. Sokak yemeklerini seviyor.
Dünyanın en zengin adamı ama akşam yemeğinden sonra bulaşıkları yıkamak onun görevi. Bulaşık yıkamayı seksi buluyor.
Gençliğinde hafif kiloluyken, yaş kemale erdikçe sağlıklı beslenmeye ve spora önem vermeye başladı. kaslanan kollarıyla da sosyal medyada konu oldu.
Başarısızlığı Kucaklıyor
Geçtiğimiz yıl tweet’leriyle meşhur ABD Başkanı Donald Trump’ın hedefindeydi.
“Amazon, vergi ödeyen perakendecilere çok büyük zarar veriyor. Şehirler, eyaletler zarar görüyor, pek çok kişi işini kaybediyor” demişti Trump.
Trump’ın twetinin ardından Amazon, 53 milyar dolar kaybetmişti. Bezos’un serveti ise 10.7 milyar dolar erimişti.
Başarısızlığı kucakladığı bir konuşması herkesin kulağına küpe olmalı.
“Başarısızlık, başarılı buluşlar yaratmak için gerekli olan şeytandır. Başarısızlık ve buluş ikiz kardeştir. İcat etmek için denemen gerekir. Eğer işe yarayacağını önden bilirsen o bir deney değildir. Pek çok büyük organizasyon buluşu, yenilikçiliği kucaklar fakat oraya varmak için gerekli olan başarısız deneyimlerin acısını çekmeye gönüllü değildir.”
Amazon, eğer bir ülke olsaydı 1 milyar dolarlık cirosuyla Türkiye’yi de geçip dünyanın en büyük 17’inci ekonomisi olurdu. Pek çok yeniliğe öncülük etmiş, olağanüstü finansal başarılar kazanmış bir adamın evde bulaşık yıkayan mütevazı hayatından öğrenecek çok şey var.
Merak edenler için, 25 yıllık eşiyle ayrılığın nedeni olarak Bezos’un ihaneti gösteriliyor. Çift yaptığı nezaket dolu ortak açıklamada “Birbirimizi bulduğumuz için inanılmaz şanslıyız ve evli geçirdiğimiz her bir yıl için derin bir şükran duyuyoruz. 25 yıl sonra boşanacağımızı bilsek yine de evlenirdik. Bir çift olarak harika bir hayat yaşadık” dedi.
Nazik olmak zeki olmaktan daha zor!