New York’un seçilmesine kesin gözüyle bakılan ve hem öyküsü ve karakteriyle hem de seçim kampanyasıyla çok konuşulan ve nihayetinde seçimi kazanan belediye başkanı Zohran Mamdani kimilerine göre bir devrimci kimilerine göre ise şehri felakete götürecek bir şovmen.
Uganda’nın başkenti Kampala’da 18 Ekim 1991’de doğan Zohran Kwame Mamdani, tek başına sanki woke (uyanık/uyanmış) kültürü etkisinde kalınarak oluşturulmuş mükemmel bir cast gibi. Hem Asyalı hem de Afrikalı, hem Müslüman hem de sosyalist demokrat, hem genç hem de neşeli… New York’un ilk Hintli Amerikalı, ilk Müslüman, ilk Y kuşağından ve ikinci demokratik sosyalist belediye başkanı. ABD Başkanı Donald Trump’ın antitezi gibi görünse de ortak noktaları çok. Hem Mamdani’yi yakından tanıyalım hem de bu benzerliklere bakalım.
Hint kökenli akademisyen Mahmood Mamdani ile yine Hint kökenli film yapımcısı Mira Nair’in oğludur. Annesi lisans derecesini, babası ise doktorasını Harvard Üniversitesi’nden aldı.
Hem Hint kökeniyle hem doğumu nedeniyle Afrikalı oluşuyla hem de Şii Müslüman kimliğiyle barışık. Çok kültürlülüğün bir insanda vücut bulmuş hali… Soyadı Mamdani, Hindistan’ın Gücerat eyaletinde konuşulan Güceratça ve ‘Muhammedi’ demek. Kwame ise Gana kültürüne göre seçilmiş bir isim ve ‘cumartesi doğan’ anlamına geliyor. Zohran adı ise hem Arapça hem de Farsça; ışık, ışıltı, çiçek açmak anlamlarını taşıyor.
Mamdani beş yaşındayken ailesi Güney Afrika’ya, yedi yaşındayken ise ABD’ye göç etti. Bronx Bilim Lisesi’ni bitirdi ve 2014’te Bowdoin College’dan Afrika çalışmaları alanında lisans derecesi aldı. Amerikan vatandaşlığını ise 2018 yılında aldı. ABD’de doğmadığı için şimdiki yasalara göre ABD başkanı olamaz ama şimdiden bu hayali kuranlar var.
RAPÇİ, DANIŞMAN, AKTİVİST
Kimilerine göre o hiçbir zaman gerçekten çalışması gerekmemiş tuzu kuru bir aktivist. New York’un Queens ilçesindeki düşük gelirli ev sahiplerinin tahliye edilmesine karşı mücadele eden bir konut danışmanı olarak çalışmasının dışında -ki bu da pek çok kişiye göre gerçek bir iş değil- iş deneyimi yok. Mr. Cardamom adıyla rap müzik yaptı ve ilginç video klipler çekti.
Kendisini halkın adayı ve örgütleyicisi olarak tanıtan Mamdani’nin eyalet meclisi profilinde şunlar yazıyor: Hayat; film, rap müzik ve yazarlık gibi sapmalarla kaçınılmaz dönüşler yaptıkça, dünyamızın olaylarla umutsuzluğa değil, eyleme sürüklenmesini sağlayan şey hep örgütlenme oldu.
Daha iyi ve adil bir dünya için aktif olmaya inanan hareketli bir ruh o. Müzik kariyerinin ardından Khader El-Yateem ve Ross Barkan’ın kampanyalarında yönetici olarak görev alarak New York’un yerel siyasetine adım attı. Demokrat Parti ve Amerika Demokratik Sosyalistleri üyesi olan Mamdani, 2021’den beri New York Eyalet Meclisi’nde 36. bölgeyi temsilen görev yaptı.
SIFIRDAN ZİRVEYE
New York belediye başkanı olmak istediğinde oy oranı sıfırdı. Demokrat Parti’nin ön seçimlerinde Andrew Cuomo’yu yenerek zirveye çıkacağının işaretini verdi. Mamdani, belediye başkanlığı seçiminde sadece bağımsız aday olan Cuomo’yu ve Cumhuriyetçi aday Curtis Sliwa’yı yenmedi, onun sosyalist söylemlerinden rahatsız olan sermayedarları da mağlup etti.
Varlıklı kesimi vergilendireceğini söyleyerek başladığı kampanyasında ücretsiz şehir otobüsleri, kamuya açık çocuk bakım hizmetleri, belediyeye ait marketler, kira dondurma, uygun fiyatlı konutların artırılması gibi vaatlerde bulundu. Bebek sahibi olan ailelere bebek bezi, biberon gibi malzemelerle dolu ‘bebek sepetleri’ verilmesini önerdi. Bernie Sanders ve Alexandria Ocasio-Cortez gibi önde gelen ilerici politikacılar da onu destekledi.
Seçim kampanyasını yürütmesi için yapılan bağışların yüzde 50’si New York dışından gelse de oyları New Yorklulardan topladı ve şehrin 116 milyar dolarlık bütçesini yönetmek için 1 Ocak 2026’da koltuğuna oturacak. Bir iş deneyimi olmadığı için şehri felakete sürükleyeceğini, vaatlerinin gerçekleştirilemez olduğunu düşünenler de az değil. Ancak gençler ve kadınlar başta olmak üzere çok büyük bir kesim de ondan devrim niteliğinde icraatlar bekliyor ve ona şans veriyor. Sahip olduğu özellikleri, ideolojisi, kampanyası ve yaşam biçimiyle tüm dünyanın dikkatini çekiyor. Şimdiden yeni nesil siyasetçilerin en belirgin örneklerinden biri oldu.
GÜLER YÜZLÜ VE AÇIK
Zohran Mamdani’nin en belirgin özelliği mütebessim bir insan olması. Sürekli gülümsüyor ve insanlarla göz teması kurarak konuşuyor. Her hareketini, her mimiğini stratejik olarak planlayan usta bir siyasetçiden ziyade mahallede sık sık karşılaşılan cana yakın bir esnaf gibi davranıyor. Bu kadar sokakta, halkın içinde ve halktan olması, kısacası böylesine sıradan davranması onu farklılaştırıyor.
Hinge adlı flört ugulamasından tanıştığı Suriyeli- Amerikalı sanatçı Rama Duwaji ile 2025 yılında resmi bir nikahla evlendi. Nikah salonuna metroyla giden çift Queens’in Astoria semtinde bir apartman dairesinde yaşıyor.
Kökleri, fikirleri ve özel yaşamıyla ilgili olarak da hep açık olmayı tercih ediyor. Gazze’deki trajediye dikkat çekiyor ve Filistin konusunda fikrini net bir biçimde dile getiriyor. Bu nedenle antisemitik olmakla suçlansa da antisemitizme de karşı çıkıyor. Kampanyasını destekleyen bazı Yahudi işinsanları ve kuruluşları da oldu. Bütün aidiyetlerini kucakladığı gibi aidiyeti bulunmayanlarla da bağ kuruyor. Yeri geliyor eliyle pilav yiyor, cuma namazına gidiyor, seçimin hemen ertesinde bir sinagogu ziyaret ediyor. Farklılıkları yadırgamayan biri olduğu için farklı yerlerde görünmesi de yadırganmıyor. Bir videoda Hindi–Urduca konuşuyor, başka bir videoda İspanyolca.
TRUMP İLE BENZERLİKLERİ
Her ne kadar zıt gibi görünseler de ABD başkanı Donald Trump da çiçeği burnunda New York Belediye Başkanı Zohran Mamdani de benzer karakterler. Evet, biri sağdan diğeri soldan ama her ikisi de alışılmışın dışında figürler. Her ikisi de politik doğrucu değil. İkisi de kimi zaman bürokrasiden uzak ve ciddiyetsiz bulunabiliyor. İkisi de ne olduğunu ve görüşlerini açıklıkla ifade ediyor. Hoş görünmek uğruna fikirlerini eğip bükmüyorlar. İkisi de müesses nizama karşı hareket içinde. İkisi de büyük değişiklikler vaat ediyor. Bakalım gelecek günlerde bu hem zıt hem de benzer olan bu ikilinin ilişkisi nasıl şekillenecek.
