10.06.2024
İstanbul, bu yıl 15’incisi düzenlenen Uluslararası Doğu Halıları Konferansı’na (International Conference on Oriental Carpets – ICOC) ev sahipliği yaptı. İstanbul Halı İhracatçıları Birliği’nin (İHİB) organizasyonu, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı’nın destekleri, İstanbul Tekstil ve Hammadde İhracatçıları Birliği (İTHİB) ile Arkas Sanat Bornova sponsorluğunda 6-9 Haziran arasında The Marmara Taksim’de gerçekleşen konferansta Arkas Sanat direktörü Müjde Unustası ve Arkas Halı Koleksiyonu Danışmanı Altuğ Önder, “Arkas Koleksiyonu’nda Anadolu Halılarına Bir Bakış” başlıklı bir söyleşi gerçekleştirdi.
Dört yılda bir düzenlenen ve halı çalışmalarında dünyanın en prestijli organizasyonlarından biri kabul edilen ICOC, pandemiden sonra düzenlediği ilk etkinlik için İstanbul’u seçerek tüm dünyaya Anadolu’nun halı, kilim ve dokuma sanatının ana yurdu olduğunu bir kez daha hatırlattı. 6-9 Haziran tarihlerinde The Marmara Taksim’de gerçekleşen konferans, çok sayıda akademik oturuma ev sahipliği yaparak geleneksel halı sanatını gelecek nesillere aktarabilmek için büyük bir fırsat yarattı. Konferansa dünyaca ünlü halı, kilim ve dokuma uzmanlarının yanı sıra çok sayıda sanat tarihçisi, akademisyen ve koleksiyoner katıldı.
ICOC akademik oturumlarının açılış konuşmasını İslami Sanatlar ve Ortadoğu Tarihi uzmanı Prof. Walter Denny yaptı. Ünlü akademisyen örnekler üzerinden halı sanatının geçmişi ve bugününe dair gözlemlerini aktardıktan sonra, bu alanda yapılan çalışmaların geleceği üzerine konuştu. Prof. Denny’nin konuşmasının ardından iki gün boyunca devam eden akademik oturumlarda alanın önde gelen akademisyenleri ve uzmanları dokuma sanatının geçmişi, bugünü ve geleceği üzerine bildiriler sundu. Coğrafi kökene göre gruplandırılan bildiriler; yapısal analiz, teknik, tasarım, üretim, köken, tarihleme, belgelenmiş kanıtlar, bilimsel testler, koleksiyon/koleksiyoncu, sahte/kopya üretimler, koruma ve restorasyon konularını içerdi.
Konferans bildirilerine paralel olarak yine The Marmara Taksim’de gerçekleşen Antika Halı Fuarı’nda ise Kuzey Afrika, Anadolu, Orta Asya, İran, Kafkasya, Hindistan, Tibet ve Uzak Doğu’dan halılar, göçebe, konar göçer ve yerel dokumalar ile düz dokuma örnekleri dahil, geleneksel halılar sergilendi.
Arkas Sanat Koleksiyonu’nda Anadolu Halılarına Bir Bakış
Arkas Sanat Direktörü Müjde Unustası, Arkas Halı Koleksiyonu Danışmanı Altuğ Önder ile birlikte 7 Haziran’da gerçekleştirdiği “Arkas Koleksiyonu’nda Anadolu Halılarına Bir Bakış” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. Unustası, konuşmasında Arkas Sanat’ın yıllar içinde halı sanatı alanında düzenlediği sergiler üzerinden Türkiye’de el dokuması halı sanatının geçmişi ve geleceğini değerlendirdi: “2015 yılından bu yana düzenlediğimiz sergiler ve halı sanatını yurt içi ve yurt dışından geniş kitlelere yeniden tanıtacak projelerle bu önemli kültürel mirası korumaya ve paylaşmaya çalışıyoruz.”
Müjde Unustası, 2023 yılında açılan ve Arkas Sanat Koleksiyonu’ndan derlenmiş çok önemli bir Anadolu halıları seçkisini izleyiciyle buluşturan Arkas Sanat Bornova’nın hikayesini ise şu şekilde açıkladı: “Halının bir sanat dalı ve ilham kaynağı olarak değerlendirilmesine katkıda bulunmak amacıyla koleksiyonumuzdaki halıların her birini müze standartlarında koruyoruz. Daha ileri araştırmalar için kaynak yaratmanın halı bilimine yeni bakış açıları ve bağlantılar sağlayacağına inanıyoruz. Arkas Sanat olarak hem sanatı erişilebilir kılmak hem de İzmir’deki önemli tarihi yapıların korunmasına katkıda bulunmak amacıyla çeşitli projeler yürütüyoruz. Bu projelerden biri de Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü. Bornova’da eski bir Levanten köşkünü restore ederek bir katını tamamen halı sergisine ayırdık. Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü, İzmir’deki dördüncü sanat merkezimiz olarak 2023 yılında kapılarını açtı. 15. ve 19. yüzyıllar arasında Orta ve Batı Anadolu’da üretilen Anadolu halılarının en önemli örneklerinden bazılarına ev sahipliği yapıyor. Bu seçkiyle halıcılığın sanat ve kültür tarihine daha kapsamlı bir bakış açısının geliştirilmesine katkıda bulunmayı ve Türkiye el dokuma halıcılığına dikkat çekmeyi amaçlıyoruz. Sergide Lotto, Holbein, Ghirlandaio, Bellini gibi isimlerle bilinen, dönemin en prestijli halıları yer alıyor.”
Arkas Halı Koleksiyonu Danışmanı Altuğ Önder ise konuyu örnekler üzerinden ele aldı. Önder, konuşmasında Arkas Halı Koleksiyonu’nda yer alan Osmanlı Saray halılarından bazılarının hikayelerini katılımcılarla paylaştı. Feshane, Hereke ve Kumkapı halılarına odaklanan konuşmada, dinleyiciler farklı dönemlerden farklı eserleri ve yapım tekniklerini karşılaştırma imkanı buldu.
Uşak, Londra, Berlin, İstanbul…
Christopher Farr markası tarafından düzenlenen “Dokuma Tezgâhının Ardındaki Kadınlar” (Women Behind the Weave) sergisi Londra ve Berlin’in ardından ana yurduna dönerek konferans kapsamında tekrardan izleyiciyle buluştu. Sergi, Uşak’taki dokumacı kadınların ürettiği güncel halı ve kilimlerden oluşuyor. Sergide yer alan dokumalardan elde edilecek gelirle 6 Şubat depremlerinde en çok etkilenen yerlerden biri olan Hatay’da bir dokuma atölyesinin kurulması planlanıyor.
Sarayda Antik Halı, Galeride Güncel Dokuma
Uluslararası Doğu Halıları Konferansı’nın bu yılki programında, konferans ve fuarın yanı sıra Türk İslam Eserleri Müzesi, Dolmabahçe Sarayı Sanat Galerisi ve Tophane-i Amire’de düzenlenecek ana sergiler ile sanatçı Belkıs Balpınar’ın Anna Laudel Galeri’deki pop-up sergisi, VKV Büyükdere Evi’nde Josephine Powell koleksiyonundan bir seçki ve yine Türk İslam Eserleri Müzesi’nde Anas Al Akhoann ve Sandre Blake’in koleksiyonundan eserlerin bulunduğu paralel sergiler yer alıyor.
Dolmabahçe Sarayı Sanat Galerisi’ndeki “Dokunmuş Hazineler: Osmanlı Sarayından Halı ve Kumaşlar” sergisi ve Tophane-i Amire’deki “Anadolu’nun Renkleri: Özel Koleksiyonlardan Kilimler” sergisi konferansla birlikte açıldı ve bir ay boyunca ziyaret edilebilecek.
ICOC katılımcılarından geniş bir grup, konferans sonrası İzmir’de bulunan Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü’nü ziyaret ederek Arkas Halı Koleksiyonu’ndan derlenmiş 15 – 19. yüzyıl Anadolu Halıları seçkisini yerinde görecek.
