Çevreci olduğu kadar sürdürülebilirliği ile de ön plana çıkan yenilenebilir enerjiye yönelim son yıllarda daha da artıyor. Fosil enerji kaynaklarının tükenmekte oluşu yenilenebilir enerjiye daha çok yatırım yapılmasını ve bu konuda teşviklerin de genişlemesini sağlıyor. Dünyayı etkisi altına alan ve ekonomik açıdan pek çok tesirinin görüldüğü pandemi döneminde de yenilenebilir enerji alanındaki büyüme dikkati çekiyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayınlanan Yenilenebilir Enerji 2020 Raporu’nda da yılın ilk 10 ayında devreye alınan yenilenebilir enerji kapasitesinin, 2019’un aynı dönemine göre yüzde 15 artışla rekor büyümeye imza attığı ifade ediliyor. Sürdürülebilir enerji politikalarında fosil yakıtların yerini yenilenebilir enerji kaynakları alıyor…
İnsanların temel ihtiyaçlarının karşılanmasını ve ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirilmesini sağlayan enerji, ülkelerin sosyal ve ekonomik gelişmişlik düzeyinin oluşmasında da önemli bir unsur. Hızlı nüfus artışı ve teknolojik gelişmeler gibi bazı etkenler enerjiye talebi yoğunlaştırırken kısıtlı olan fosil kaynaklarının gelecekte yetersiz kalacağını da gün yüzüne çıkarıyor. Bu gerçek, son yıllarda temiz enerji için yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımların dünya genelinde artış göstermesine neden oldu. Ancak hali hazırda üretimin büyük bir kısmında fosil yakıt kullanılıyor. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Yenilenebilir Enerji 2020 Raporu‘na göre yeni tip koronavirüs nedeniyle petrol, doğal gaz ve kömür sektörlerinde yatırımlar gerilerken, yenilenebilir enerji kaynakları büyümeye devam ediyor. Bu; yenilenebilir enerji kaynakları olan güneş, rüzgâr, jeotermal, biyokütle, hidrolik enerji ve okyanus enerjisinden yararlanma çabalarını ön plana çıkarıyor. Alternatif enerji kaynağı olarak tanımlanabilen yenilenebilir enerji kaynakları, güvenilir ve çevreci olmaları nedeniyle tercih ediliyor.
Yenilenebilir Enerji Yatırımları Artıyor
Yenilenebilir Enerji 2020 Raporu‘nda belirtildiğine göre pandemi sürecinde küresel enerji talebi yüzde 5 düşüş göstererek son 50 yılda görülmedik bir duraksama yaşadı. Fakat bu dönemde yatırımcıların yenilenebilir enerji sektöründeki yatırımlarını artırma kararı alması, sektörün bu zorlu test sürecini başarıyla tamamlamasını sağladı. Ocak-Ekim 2020 döneminde bir önceki yıla göre yüzde 15 daha fazla yenilenebilir enerji ihalesi tamamlandı. Ekim 2020’de güneş enerjisi şirketlerinin dünya borsalarındaki piyasa değerleri ise bir önceki yılın aynı ayına göre 2 kat artış gösterdi. Raporda, diğer sektörlere göre yenilenebilir enerji piyasalarının krize karşı dayanıklı olduğu da vurgulandı.
Gelecek beş yıl içinde yenilenebilir enerji maliyetlerindeki düşüşün sürmesi bekleniyor. Bunun etkisiyle dünyadaki toplam rüzgâr ve güneş enerjisi kapasitesinin 2023’te dünyadaki toplam doğal gaz kapasitesini, 2024’te de toplam kömür kapasitesini aşacağı ifade ediliyor.
2050’de Yüzde 100 Yenilenebilir Enerji
Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından 2011’de yayınlanan ve 2050 yılı temiz enerji öngörülerini içeren raporda da 2050 yılına kadar küresel enerji arzının tamamının yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanabileceğini söyleniyor. Raporda; teknik, yasal, toplumsal ve ekonomik anlamda gerçekleştirilecek küresel dönüşümlerle birlikte artan enerji gereksiniminin tamamının yenilenebilir enerjiden karşılanmasının mümkün olduğu belirtiliyor.
Yarınlarımızı Korumak Durumundayız
Fosil yakıtlara bağımlılık ekonomiye yük oluşturmanın yanı sıra iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının atmosferde birikmesine de yol açıyor. İklim değişikliğinin hem insanlık, hem de dünyamız için geri dönülemez sonuçlara yol açmasını önlemek için küresel ısınmayı 1,5 derecenin altında tutmamız gerekiyor. Bir başka deyişle, atmosferdeki sera gazı seviyesini 350 ppm ile sabitlemek zorundayız. Bunun tek yolu ise fosil yakıtların enerji üretimindeki payını azaltmak ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmekten geçiyor.
Yenilenebilir enerjinin çevreye zararsız ve güvenilir olması tercih edilme oranını artırmakla birlikte gelecekte enerji yoksunluğunu önlemede temel aktör olacağı düşünülüyor. Yarınlara temiz ve sürdürülebilir bir dünya bırakmak için yenilenebilir enerji sistemlerinin daha da yaygınlaştırılması gerekiyor.
Kaynaklar
GÜNGÖR Afşin, ŞİMŞEK Beste, AKYÜZ Ali Ö. (2017), Global Enerji Eğilimleri ve Yenilenebilir Enerji Dinamikleri Üzerindeki Etkileri, 4-8.
ÖYMEN Gözde, ÖMEROĞLU Mert (2020), Yenilenebilir Enerjinin Sürdürülebilirlik Üzerindeki Rolü, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:19 Sayı:39, 1070-1071.
ÖNAL Müdrike (2020), Sürdürülebilir Kalkinmada Yenilenebilir Enerjinin Önemi: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, Research Article, Turkish Business Journal, 78-97.
ŞENOĞLU Gökçe (2020), Geleceği Yenilenebilir Enerji Belirleyecek, GES Dergisi
gesdergisi.com/gelecegi-yenilenebilir-enerji-belirleyecek
Temiz Enerji (2020), IEA, Yenilenebilir Enerji 2020 Raporu’nu yayımladı
temizenerji.org/2020/11/10/iiea-yenilenebilir-enerji-2020-raporunu-yayimladi-yenilenebilir-kaynaklar-covid-19a-ragmen-buyumeye-devam-ediyor
World Energy Council Turkey (2021), IEC 2020 Yenilenebilir Enerji Raporu.
dunyaenerji.org.tr/2020-yenilenebilir-enerji-raporu
WWF (2011), Yenilenebilir Enerji Geleceği ve Türkiye, s.3
YILDIRIM Oğuz, NURİ Fatme İsmail (2018), Yenilenebilir Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma İlişkisi, Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi, Cilt:1 Sayı:1, 105-143