Kozmik Rekabet ve Uzayda Yeni Ufuklar

Teknolojideki yenilikçi yaklaşımların getirdiği Dördüncü Sanayi Devrimi’nin yansımaları kozmik alanda da kendini gösteriyor. Bir başka deyişle uzay çalışmalarına verilen önem; bu alanda  savunma endüstrisinden uzay turizmine, sanattan uydu yapımına kadar geniş bir alanda varlığını hissettiriyor. Rusya ve Çin’in uzay güvenliği alanında attığı adımlar, ABD’nin “Uzay Kuvvetleri Komutanlığı” kurması, savunma amaçlı yeryüzü uydularının sayısındaki hızlı artış, uzayda sinema çekiminin planlanması, ünlü iş insanlarının uzay seyahatinde birbirleriyle yarışması rekabetin uzaya da sıçradığının somut delilleri arasında yer alıyor. Bugün çok sayıda devlet ve özel sektör şirketi uzay ile ilgili faaliyetlerinde yatırım çekerken, bu yatırımlar uzaya erişim maliyetlerini düşürüyor ve daha fazla yatırımcının gözünü de uzaya çevirmesine neden oluyor.

Yörüngedeki İlk Film Platosu

Uzayda sanat alanındaki rekabetin en belirgin göstergelerinden biri ABD ve Rusya’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’nda film çekmeyi planladıklarını dünya kamuoyu ile paylaşmaları oldu. Geçen yıl Hollywood yıldızı Tom Cruise; Tesla CEO’su Elon Musk ve Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi(NASA)’nin desteğiyle uzayda çekilecek film için kolları sıvadı. Filmin ‘Görevimiz Tehlike’ (Mission: Impossible) serisinin bir devam filmi olmayacağı ifade ediliyor. Elon Musk ve NASA’nın uzay filmi için Tom Cruise ile anlaşmasının ardından Rusya da, kozmosun ilk platosunda çekilecek film için uzaya göndereceği oyuncu ve yönetmeni belirlediğini 2021’in Mayıs’ında duyurdu. Ünlü Rus yönetmen Klim Şipenko ve oyuncu Yulia Peresild, ekimde Uluslararası Uzay İstasyonu(UUİ)’na gidiyor. ‘Vıyzov’ (The Challenge) isimli film, bir doktorun sağlık durumu nedeniyle Dünya’ya gelip tedavi olamayan bir kozmonotu uzayda ameliyat etmek zorunda kalmasını konu alıyor.

Milyarderlerin Uzay Seyahatleri

İngiliz iş insanı Richard Branson’ın, şirketi Virgin Galactic’in geliştirdiği araç ile geçen temmuz ayında uzaya çıkmasıyla milyarderler arasındaki uzay rekabeti de yeniden gündeme geldi. Virgin Galactic’in Unity-2 uzay aracı, ABD’nin New Mexico eyaletinden fırlatılarak New Mexico Çölü üzerinde 85 kilometre yüksekliğe ulaşmayı başardı. Tarihe geçen ekip, 3-4 dakika süresince sıfır yer çekimini tecrübe ederek dünyanın elipsliğini görebilme şansı yakaladı.  ABD’li e-ticaret devi Amazon’un kurucusu Jeff Bezos da, şirketi Blue Origin’in geliştirdiği uzay aracıyla uzaya ilk seyahatini gerçekleştirdi. New Shepard uzay aracıyla seyahatini gerçekleştiren Bezos, İngiliz Richard Bronson’ın ardından uzay seyahati yapan ikinci iş insanı oldu.

Kızıl Gezegen’i İnceleyen Ülke Sayısı Artıyor

Ülkeler arasındaki diğer bir rekabeti ise Mars’a ilişkin çalışmalar oluşturuyor. Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin uzay aracı Perseverance, yedi aylık yolculuğunu tamamlayarak şubat ayında Mars’a başarılı iniş yaptı. Araç, Kızıl Gezegen’de kalışı süresince geçmiş yaşam izlerini araştıracak. Perseverance, üzerindeki ekipman sayesinde mikroskobik görüntü de elde edebiliyor.

Çin’in uzay aracı Zhurong da mayıs ayında Kızıl Gezegen’e inişini gerçekleştirdi. Bu da Çin’i, ABD’den sonra Mars’ın yüzeyine çalışma yapmak üzere uzay aracı indiren ikinci ülke konumuna getirdi. Zhurong, Kızıl Gezegen’in yüzeyini, toprağını ve atmosferini inceliyor. Zhurong, gezegende hayat olup olmadığına dair araştırma yaparak su ve buz kütlesi gibi kanıtlar da arıyor.

Birleşik Arap Emirlikleri(BAE)’nin uzay aracı Hope(Umut) ise Mars’a ait fotoğrafları dünyaya ulaştırmayı sürdürüyor. Hope’un şubat ayında Kızıl Gezegen’in yörüngesine girmesiyle BAE, Kızıl Gezegen’de bilimsel araştırmalara başlayan ilk Arap ülkesi oldu. 2020 Temmuz ayında Japonya’dan fırlatılan Hope, Çin ve ABD’nin uzay araçlarının aksine Mars’a inmeyecek. Atmosferini hava olaylarını ve iklimini araştıracak.

Ay’ın Karanlık Yüzüne İlk Yolculuk

ABD ve Sovyet Rusya’nın ardından Çin, Ay’a uzay aracı göndererek  numune toplayan 3’üncü ülke oldu. 2019’da Chang’e 4 robotik aracını Ay’ın karanlık yüzüne indiren Çin, geçen yıl da uzay programı kapsamında Chang’e 5 insansız uzay aracını Ay’a yolladı. Chang’e 5 iki haftalık görevinin ardından 16 Aralık 2020 gecesi dünyaya döndü ve numuneleri getirdi. Diğer yandan ABD Havacılık ve Uzay Ajansı ise 2024’te Ay’a biri kadın iki astronot göndermeyi planladığını duyurdu. NASA’dan yapılan açıklamada, “Artemis” adlı program çerçevesinde 2024’te Ay yüzeyine bir erkek ve bir kadın astronot gönderileceği bildirildi.

Neil Armstrong  Ay’a ayak bastığında “Bir insan için küçük, insanlık için ise dev bir adım” demişti. Uzayın bilinmeyenlerini yeni projelerle ve daha teknik gelişmelerle keşfe devam eden insanlık, evreni anlama çabasını da hızlandırıyor. Uzayı araştırmak dışında, ekonomik, askeri ve siyasi anlamda öncü bir güç haline gelme isteği ise ülkeleri rekabete sürüklüyor. Uzay araştırmalarının yeni gelişmelere sahne olacağı ve bu alandaki rekabetin çok daha fazla ilerleyeceği ise önümüzdeki gerçekler arasında duruyor…