Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)’nin nisan ayında yayınlanan raporu; enerji, ulaşım, tarım, binalar ve sanayi genelinde sektörel emisyonlardaki eğilimleri dikkate alarak, dönüştürücü sistemlerin nasıl daha güvenli bir iklim ve sürdürülebilir bir ekonomi sağlayabileceğini gösteriyor. Umut veren rapor, kentlerin değişim için katalizör rolü üstlendiği, politikaların talep yönlü davranış değişikliğini olumlu şekilde teşvik ettiği, temel olarak yenilenebilir enerji kaynaklarıyla desteklenen ekonomik ve ulaşılabilir elektrikli bir dünya vizyonu sunuyor. Raporun umut verici bir vizyon ortaya koymasına karşın bilim insanları uyarılarda bulunarak özellikle fosil yakıt çağının tamamen sonlandırılması gerektiğini savunuyor. Diğer yandan liman işletmeciliği, lojistik ve deniz taşımacılığı alanında hizmet veren Arkas gibi özel şirketler de AB Yeşil Mutabakatı’na uyum çerçevesinde hazırlıklarını artırıyor.
IPCC Altıncı Değerlendirme Döngüsü Çalışma Grubu’nun raporu daha güvenli ve adil bir gelecek için somut bir yol çiziyor. Mevcut emisyon eğilimlerini, gelecekteki ısınmanın öngörülen seviyelerini ve küresel ısınmayı Paris Anlaşması hedefleri doğrultusunda 2100 yılına kadar 1,5 derece ile sınırlamak için düşük karbon ekonomisine nasıl geçileceğini içeren raporda, mevcut politikaların üç derecelik bir ısınmaya neden olacağı uyarısında bulunuyor. Buna göre alışılagelmiş iş yapış şekilleri, zararlı arazi yönetimi, fosil yakıt sübvansiyonları, maden çıkarma ve kömür, petrol ve doğal gaz altyapısının sürekli genişlemesi gibi etkenler; toplumun ihtiyaç duyduğu geniş ölçekli dönüşümün önünde engel teşkil ediyor. Yeşil Mutabakat çerçevesi ve onun mevzuat ayağını oluşturan “Fit for 55” (55’e uyum) paketi ise sürdürülebilir tarımdan döngüsel ekonomiye, sürdürülebilir yeşil ulaştırma ve enerji arzından biyoçeşitliliğin ve ekosistemin korunmasına kadar pek çok alanı kapsayan bir dönüşüm paketini ifade ediyor.
Yenilenebilir Enerjiye Daha Fazla Yatırım Yapılmalı
Yenilenebilir enerjiye daha fazla yatırım gerektiği, iklim krizi ile mücadelede yeterli ilgi ve somut eylemlerin yapılmadığının belirtildiği raporda; emisyondan en az sorumlu olan ülkelerin, iklimin etkilerine karşı en savunmasız ülkeler arasında olduğu vurgulanıyor. Ana görüş ise fosil yakıtlardan tamamen uzaklaşılması yönünde. Rapora göre, küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlamak için emisyonların 2025 yılına kadar zirveye ulaşması ve 2030’a kadar yüzde 43 oranında azaltılması gerekiyor. Bu geçişi sağlamanın en etkili yolu ise rüzgar ve güneş gibi sürdürülebilir kaynaklardan enerji üretmekten geçiyor. Bilim insanları bu kaynaklardan enerji elde etmek etmek için yapılan yatırım maliyetlerinin düştüğüne de dikkati çekerek, ağaç dikimi ya da hava filtreleme makineleri gibi karbondioksitin atmosferden giderilmesini sağlayan yöntemler kullanmadan ısınmanın sınırlanamayacağı görüşünü paylaşıyor.
IPCC’nin son raporunun daha önceki yayınlardan en önemli farklarından birini, sosyal bilimlerin daha fazla ön planda olması oluşturuyor. Bu bazda insanların barınma, seyahat ve beslenme alanlarındaki enerji talebinin nasıl azaltılacağına odaklanılıyor. Bu nokta; düşük karbonlu diyetlerle beslenmek, gıda israfını önlemek, düşük karbonlu yaşamı teşvik eden kentsel tasarım ve insanları doğa dostu ulaşım seçeneklerine yönlendirmek gibi çok sayıda alanı kapsıyor. Raporda, en zengin insanların küresel ısınmadaki ağırlıklarına da yeniden vurgu yapılıyor. IPCC’ye göre, kişi başına en yüksek salıma sahip hanelerin yüzde 10’u, hane halkı tüketiminden kaynaklanan sera gazı salımlarının yüzde 45’inden sorumlu.
AB Yeşil Mutabakatı
İklim değişikliğinin mavi gezegenimiz için hayati bir problem olması Avrupa’yı da yeni stratejiler üretmeye yöneltiyor. Avrupa Birliği (AB)’nde iklim politikalarının gelişimi, 1990’lı yıllarda IPCC’nin ilk raporuna kadar uzanıyor. Günümüzde ise Avrupa açısından bunun en somut örneklerinden birini AB Yeşil Mutabakatı oluşturuyor. Mutabakat, sanayiden tarıma, inşaattan ulaştırmaya kadar tüm sektörlerde iklim ayak izinin azaltılması, sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda hareket edilmesi, döngüsel ekonomi ile kaynak kullanımının ekonomik büyümeden ayrıştırılması, çevre ve doğaya verilen zararların giderilmesi, biyoçeşitliliğin korunması ve geri kazanılması, yenilenebilir enerji, karbon tutma ve stoklama teknolojilerine yatırım yapılması gibi birçok farklı unsurı içeriyor. Birlik, Yeşil Mutabakat eylem planının geçtiğimiz yıl açıkladı. Açıklanan paketin içinde tam 291 sayfalık “sınırda karbon vergisi” düzenlemesinin başlangıç biçimi de yer alıyor. Buna göre, emisyon ticareti sistemi (ETS) hem yeni alanlara genişletiliyor hem de sıkılaştırılıyor. Havayolu taşımacılığı ve kara yolu nakliyesi üzerine odaklanılıyor.
Arkas, Çalışma Komitesi Kurdu
Türkiye ise Yeşil Mutabakat konusunda gerekli koordinasyonu temin etmek üzere bakanlıklar arası bir “Yeşil Mutabakat Çalışma Grubu” oluşturdu. Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyum kapsamında, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Yeşil Mutabakat Eylem Planı” da 16 Temmuz 2021 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlandı. Özel sektörde ise mutabakata uyum için çeşitli hazırlıklar yapılırken yatırıma yönelik eylem planları da hızla tamamlanıyor. Arkas şirketleri de önümüzdeki dönemde sürdürülebilirlik kapsamındaki çalışmalarını ve uzun vadeli dönüşüm stratejilerini Arkas Denizcilik, Arkas Lojistik, Arkas Deniz Ticaret Filosu ve Bimar ekseninde planladı. Yatırım ve faaliyetler; Arkas’ın bu eksende yeni oluşturduğu “Avrupa Yeşil Mutabakatı Çalışma Komitesi” altında takip edilecek. Arkas, “Arkas Yeşil için Maviler”platformunu da devreye alıyor. Bu platformda Arkas’ın hali hazırda uyguladığı çevre dostu projeleri ile geliştirilecek yeni eylem planları ve öneriler paylaşılacak. Katılımcılığın benimsendiği uygulama ile Arkas çalışanları, yorum ve önerilerini yesilicinmaviler@arkas.com.tr adresine iletebilecekler. Projenin, Arkas’ın hem kendi ekosistemindeki şirketler hem de diğer kuruluşlar için rol model olması hedefleniyor.