Deniz kirliliği son yıllarda dünya gündemini meşgul eden en önemli çevre problemleri arasında yer alıyor. Yalnızca denizlerdeki yaşamı değil insan sağlığını da tehdit eden kirliliğin boyutları bu alandaki sosyal sorumluluk projelerini artırırken sürdürülebilir olmasını da gerekli kılıyor. Arkas Holding ve TURMEPA iş birliğinde 15 yıl önce başlatılan proje kapsamında faaliyete geçen Arkas TURMEPA II atık toplama teknesi de çıktıları ile bunun doğru bir örneği. Projenin direkt faydası 2006 yılından bu yana Çeşme koylarının ve deniz suyunun temiz kalmasına katkı sağlanırken bölgede deniz habitatının bozulmasını da engelliyor olması. Arkas ve TURMEPA, nesli yok olma tehlikesinde bulunan Akdeniz Fokları ve Ada Martısı gibi canlıların yaşamını devam ettirmesinde önemli bir rol üstleniyor.
Hayatın kaynağını oluşturan suyun korunmasında insanlık yeterli özeni göstermiyor. Küresel ölçekte denizler, her yıl yaklaşık 10 milyar ton balast suyu, 10 milyon ton pis su, 3.25 milyon ton petrol ve milyonlarca ton katı atık ile kirletiliyor. Denizlerin taşımacılık ve turizm amacıyla kullanılması da kirliliğe neden oluyor. Üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye’de de benzer problemler yaşanıyor.
Ege Bölgesi’nde sanayi gelişimine paralel olarak artan nüfus ve turizm sonucu kirlilik yükü yılın belirli dönemlerinde normalin çok üzerine çıkıyor. Türkiye sahillerinden Ege Denizi’ne toplam 15 noktadan atık boşaltımı yapılıyor. Bu, 10 milyon nüfusa eş değer bir kirlenmeye neden oluyor. Arkas Holding ve Deniz Temiz Derneği/TURMEPA iş birliğinde 2006 yılında başlatılan sosyal sorumluluk projesi Ege’de Çeşme koylarının kirlilikten korunmasını amaçlıyor. Yapımını ve işletmesini Arkas Holding’in üstlendiği ARKAS TURMEPA II atık toplama teknesi kirliliğin engellenmesine büyük katkılar sağlıyor. Proje kapsamında 2020 yılına ilişkin çevresel sürdürülebilirlik raporu açıklandı. Raporda, Arkas TURMEPA II’nin atık toplama faaliyetlerine yer verilirken Çeşme koylarında habitatın korunmasına yönelik yaptığı katkılar da sıralanıyor.
Kirliliğin Önlenmesi ve Atık Su Geri Dönüşümü
Arkas Turmepa II, Çeşme koylarında tekne ve yatlardan atık toplama hizmetiyle deniz turizminin çevreye verdiği zararın zaltılmasına yardımcı oluyor. Atık suların doğrudan kaynağından alınması ve devamında arıtma işlemlerine tatbi tutulması kirli suların doğaya karışmasını önlüyor ve sağlık koşullarının olumsuz etkilenmesini de engelliyor. Arıtılan sular park ve bahçe sulaması ya da sokak temizliği gibi farklı amaçlar için kullanılıyor.
Karbon Salınımının Azaltılması
Atık suların yerinde alınması tekne ve yatların arıtma tesislerine gitmelerine lüzum bırakmayarak karbon salınımının da önüne geçiyor. İklim değişikliği ile mücadelede, oluşan ısının % 90’ını absorve eden denizlerin atık sulardan korunması, deniz ekosisteminin korunmasında rol alıyor. Diğer yandan yapılan araştırmalar denizlerin ihtiyacımız olan oksijenin yüzde 50-70’ini ürettiğini gösteriyor. Bu, Arkas Turmepa II atık toplama teknesi ve benzer projelerin karadaki yaşamın devamlılığına da katkı sağladığını işaret ediyor.
Nesli Tehlike Altında Olan Canlılar Güvende
Arkas Holding ve TURMEPA’nın sürdürdüğü denizi kirlilikten koruma çalışmaları balık popülasyonunun yeniden inşasına katkı sağlarken, nesli tehlike altında olan canlıların devamlılığında da etkili oluyor. Çeşme kıyı ve deniz alanlarının nesli koruma altında olan türlere ev sahipliği yaptığı düşünülürse projenin önemi daha iyi anlaşılıyor. Akdeniz Foklarının yaşam alanı olan Karaburun; Ada Martısı, Su Samuru ve Karakulak gibi türleri de barındırıyor. Dünya nüfusu 600 olan Akdeniz Foklarının 100 bireyinin Türkiye’de yaşaması, Arkas TURMEPA II projesinin değerini daha da artırıyor.
15.2 Milyon Litrenin Üzerinde Deniz Suyu Temiz Kaldı
2020 yaz sezonunda 300 tekneden 90 bin litre atık toplayan Arkas TURMEPA II teknesinin 2006 yılından bu yana topladığı atık su miktarı 1.9 milyon litreye ulaştı. Bu miktar, yaklaşık 100 bin damacana suyun hacmine eşdeğer. Projeyle birlikte toplamda 15.2 milyon litre deniz suyunun da temiz kalması sağlanmış oldu. Arkas TURMEPA II 2021 sezonunda da Çeşme koylarında denizi korumaya devam edecek.
Kaynaklar
KÖSEOĞLU Burak, TÖZ Ali Cemal, ŞAKAR Cenk (2016), Deniz Atıklarının Değerlendirilmesi ve Geri Dönüşümü: İstaç Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 154-156.
MEB (2014), Millî Eğitim Bakanlığı Aile ve Tüketici Hizmetleri, Su Kirliliği ve Önlemleri, Ankara, s.18-21.
TURMEPA (2020), TURMEPA II Atık Alım Teknesi Çevresel Sürdürülebilirlik Raporu.