Terk Edilmiş ve Bekleyen Kargolarda Süreç Yönetimi / Gürcan Gürçam

Terk edilmiş kargo; hatların, ihracatçı firmaların, limanların ve lojistik firmalarının büyük bir problemidir. Bir kargonun terk edilmesi tüm taraflar için ciddi mali kayıplara neden olur. Bundan en çok etkilenen taraf sahada konteyneri atıl bekleten hat olmakla beraber, genelde alıcı firmadan kaynaklı problemler sebebiyle ihracatçı (yükleyici) firmadır.  Tahliye-varış limanında malın konşimento üzerindeki alıcının ordinoyu almaması, gümrük işlemlerini yapmaması ve hattın tüm uyarılarına cevap vermemesi ile konşimento üzerindeki alıcının takip edilememesi kargonun terk edilmiş sayıldığı durumlardır. 

Diğer yandan bir ithalatçının belirli bir amaç için getirdiği kargoyu terk etmesinin ise birçok nedeni olabilir. Ancak bu nedenlerden en önemlilerini şöyle sıralayabiliriz:

  • Alıcı, kargonun gümrükten geçirilmesi ile ilgili gümrük vergisi, KDV, vergi, liman veya diğer masrafları ödeyemeyecek durumdadır.
  • Alıcı, kargoyu zamanında çekmek ve gümrük işlemlerini yapmak için uygun belgeleri almamış olabilir.
  • Alınan kargo doğru kargo değildir ve alıcı satıcıya ödeme yapmak istemez ve kargoyu geri göndermenin ek maliyetini ödemek istemez.
  • Alıcının satıcı / gönderici ile bazı anlaşmazlıkları olabilir ve bu anlaşmazlık nedeniyle gümrük işlemlerini yapmaz.

Kargo terk edildiğinde bundan olumsuz etkilenen ilk taraf “hat”tır. Çünkü liman elleçleme masrafları, ardiye masrafları, demuraj ve ödenmemiş navlunlar hat üzerindedir. Örneğin söz konusu bir Lease konteyner ise hat, konteynerin kira bedelini leasing şirketine ödemek zorunda kalabilir. İkinci en çok etkilenen taraf ise konşimento üzerindeki yükleyicidir. Bu kimi zaman gerçek yükleyici, kimi zaman da onun adına işlem yapan forwarder firma olabilir.

Terk edilen malların çevresel boyutu da bulunmaktadır. İçinde yer aldıkları konteynerler bekletildikleri sahada yer kaplamakla birlikte ilgili limanların hareket kabiliyetini de olumsuz etkilerler. Bazen yüzlerce konteyner içinde çürümüş meyve, sebze, dönüştürelemeyen plastik hurdalar senelerce bir konteyner içinde kapalı kalarak çevreye ve doğaya zarar  verebilirler. Özellikle az gelişmiş ülkelerde terk edilmiş yükler için uygulanan prosedürlerin yetersiziliği ve yavaşlığına dair önlemler alınmadığı sürece bu tip bölgeler ve limanlarının  hem çürüyen konteynerlerin hem de içinde aynı duruma maruz kalan malların olumsuz koşullarından etkileneceği kaçınılmaz bir gerçektir.

Arkas Line’nın Aldığı Tedbirler

Tüm bunların ışığında ARKAS LINE olarak uyguladığımız prosedürler, söz konusu malların ve konteynerlerin bu duruma düşmemesi yönündedir. Çeşitli ülkelerdeki acentelerimiz vasıtasıyla tüm konteynerlerimizin içindeki malların takibini ve durumlarını ilgili alıcılarla iletişim kurarak anlık şekilde kontrol ediyoruz. Alınmış olan geri bildirimlere göre tüm sorumlu tarafları bilgilendiriliyor ve oluşabilecek riski önceden saptıyoruz. Acentelerimiz, konteynerlerin tahliye limanlarına varış, tahliye ve teslim tarihlerini dikkatli bir şekilde takip ediyor. Alıcıya, geminin geliş tarihi hakkında yazılı olarak bilgi veriliyor. Alıcı tarafla herhangi bir irtibat olmaması halinde 30. günden (Reefer için 15. gün) itibaren teslim alınmayan yükler için takip süresini başlatıyoruz. Acentelerimiz böyle bir durumda ilgili taraflara ihbarname (Letter of Admonition – LOA) gönderiyor.  Ayrıca 15 günde bir (Reefer için 7 gün) ilgili taraflara yükün çekilmesi için gerekli hatırlatma yapılıyor ve yaklaşık olarak 90 günden (Reefer için 42 gün) sonra yükün çekilmemesi halinde sorumlu tarafa masraflar fatura ediliyor. Ayrıca ilgili tahliye limanı ülkesinin tüm mevzuatları dikkatlice incelendikten sonra sorumlu tarafa hangi işlemin (mahrece iade, açık arttırma, depolama, imha…) etkili olacağı da belirtilerek aksiyon alması sağlanıyor.

Terk Edilmiş Kargodan Kaynaklanan Kayıplar Nasıl Önlenebilir?

Kargonun gerçek sahibi dışında, terk edilen kargo üzerinde hiç kimsenin kontrolü yoktur. Ancak hat, forwarder firma ve göndericiler, kargonun terk edilmesinden kaynaklanan hasarları ve diğer kayıpları sınırlandırmak için rezervasyonun erken aşamalarında bazı önlemler alabilirler:

  • Alıcı taraf düzenli müşteri değilse, karşı tarafta müşterinin reputasyonu ile ilgili araştırma yapılması yerinde olacaktır.
  • Hat açısından, eğer kargo gelmişse ve alıcı hat tarafından belirlenen prosedür zaman dilimi içinde herhangi bir gümrük işlemi yapmamış, cevap vermiyorsa, gönderici, yükleme limanı acentesi ve hat gibi tüm ilgili taraflar bilgilendirilmelidir.
  • Bu sıkıntılı küresel ekonomide, finansal zorluklar her an herkesi vurabilir. Bu nedenle, ithalatçı ülkedeki hat acentesi, yükleyici firma; müşterileri ve pazarları ile her zaman yakın temas halinde olmalı ve muhatap oldukları şirketlerdeki herhangi bir değişikliğin farkında olmalıdır.

Sonuç olarak üzerinde hassasiyetle durulması gereken en önemli unsur; terk edilmiş kargodan kaynaklı problemlerde ilgili olarak tarafların beraber ortak çözüm için hareket etmeleridir. Bu, en sağlıklı ve hızlı yoldur.