Kaynakların dönüştürülerek yeniden işlevsel olarak kullanılmasını amaçlayan hareketin tarihi eski çağlara kadar gidiyor: Antik Yunan döneminde kırık vazo parçalarının eritilerek başka malzemeler oluşturmak için kullanıldığı biliniyor. Geri dönüşüm ile ilgili en önemli dönüm noktası ise Sanayi Devrimi ile başlıyor. 1870 yılında Paris’te çöplerin sokağa atılmasının yasaklanmasıyla insanlar çöp kutularını bireysel olarak kullanır hale gelmiş. Bu doğrultuda çöpler de, geride yalnızca organik atıklar kalacak biçimde metal ve topraktan yapılmış ürünler olarak ayrıştırılmaya başlanmış. 1970’lerde ise geniş kullanım alanıyla hayatımızın bir parçası olan plastik ürünlerde profesyonel olarak bu sisteme geçilmiş.
Bireysel ve toplumsal çevre hareketlerinin oluşturduğu bilinç bugün geldiğimiz noktada; plastik ürünlerin kullanımı ve geri dönüşümü, teknolojinin gelişmesiyle birlikte yepyeni bir üretim ekonomisinin oluşmasına neden oldu. Tekstilin ana lokomotifi olduğu bu eko sistem ile plastik ve diğer atıklardan üretilen iplerin kullanıldığı birbirinden değişik ürünler ortaya çıkmaya başladı.
Çöpten Üretilen Ayakkabı
Amerika Birleşik Devletleri merkezli, dünyaca ünlü spor ayakkabı, spor giysi ve spor aksesuarları markası Nike’ta görev yapan Space Hippie ekibi standartları değiştiren bir stilin tasarımını yapmak için yola çıktı. Gelmiş geçmiş en düşük karbon ayak izine sahip ayakkabıyı üretmek için kolları sıvayan Space Hippie ekibi %25-50 oranında geri dönüştürülmüş çöpten üretilen bir ayakkabı tasarlamayı başardı. Malzemelerin az olduğu ve astronotlar için kaynakların yenilenmediği Mars’taki yaşamdan ilham alarak keşif odaklı bir ayakkabı koleksiyonu ürettiler: Atık ürünler veya kendi tabirleriyle “uzay çöpü” adını verdikleri malzemeleri kullanarak tasarladıkları Space Hippie; sürdürülebilirlik uygulamalarının yenilikçi bir formla buluşmasıyla hayata geçti. Sürdürülebilirlik ilkesi doğrultusunda tasarlanan ayakkabının üretiminde daha az enerji kullanılırken, atık miktarının da minimum seviyede olmasına özen gösterildi.
Sloven Futura DDB isimli reklam ajansı, Dünya Temizlik Günü’ne dikkat çekmek için Sınır Tanımayan Ekolojistler ve gönüllülerle birlikte doğaya atılan çöpleri dönüştürerek font ailesine çevirdi. Ücretsiz bir şekilde kullanıma sunulan fontlar harf şekline getirilen çöplerin vektöre dönüştürülmesiyle tasarlandı. Gündelik kullanıma pek uygun olmasa da çevre bilinci konusunda bir farkındalık yaratmak için fontu tasarlayan Futura DDB ve Sınır Tanımayan ekolojistler; bu projede çevre kirliliğinin insan eli ile oluştuğunu, ürettikleri fontun ise dünyanın en temiz fontu olduğunu savunuyor. Bu fontun ortaya çıkmasıyla insanların doğaya ve doğru atık yönetime etkin davranışlarla katkı sunmasını amaçlıyor.
Çöpten Üretilen Font
Sloven Futura DDB isimli reklam ajansı, Dünya Temizlik Günü’ne dikkat çekmek için Sınır Tanımayan Ekolojistler ve gönüllülerle birlikte doğaya atılan çöpleri dönüştürerek font ailesine çevirdi. Ücretsiz bir şekilde kullanıma sunulan fontlar harf şekline getirilen çöplerin vektöre dönüştürülmesiyle tasarlandı. Gündelik kullanıma pek uygun olmasa da çevre bilinci konusunda bir farkındalık yaratmak için fontu tasarlayan Futura DDB ve Sınır Tanımayan ekolojistler; bu projede çevre kirliliğinin insan eli ile oluştuğunu, ürettikleri fontun ise dünyanın en temiz fontu olduğunu savunuyor. Bu fontun ortaya çıkmasıyla insanların doğaya ve doğru atık yönetime etkin davranışlarla katkı sunmasını amaçlıyor.
Çöpten Üretilen Formalar
Dünyanın en büyük spor eşyası üreticileri arasında yer alan Adidas da tıpkı Nike gibi sürdürülebilirlik başlığı altında geri dönüşümlü malzemelerden spor ürünleri üretiyor. Dünyaca ünlü çevre girişimi Parley ile iş birliği yapan Adidas, ünlü futbol kulüplerinin formalarını okyanuslardaki plastik ürünleri geri dönüştürerek üretti. Manchester United’ın 2018-2019 sezonu alternatif forması olarak tasarlanan formanın iki önemi vardı: okyanuslarda insan eliyle oluşan plastik atık sorununa dikkat çekmek ve Manchester United’ın ilk Şampiyonlar Ligi zaferinin 50. yıl dönümünü kutlamak. Manchester United için özel olarak üretilen forma, rengini plastik kirliliğinin tehdidi altında olan okyanus mercanlarından aldı. Oldukça ilgi toplayan bu girişimin ardından Adidas ve Parley, Juventus ve Real Madrid için de alternatif formalar üretti. Bu formalarda da okyanuslardaki mercanlar çeşitli renk tonlarında temsil edildi.
Çöpten Üretilen Heykel
2018 yılında Belçika’nın Bruge kentinde teması Sıvı Şehir olarak seçilen Bruges Triennal 2018’de okyanustan çıkarılan plastik atıklarla gerçek büyüklüklerde bir balina heykeli inşa edildi. Brooklyn’de mimarlık ve tasarım hizmeti veren StudioKCA, Hawaii Wildlife Fund ile yapılan iş birliği sonucu ortaya çıkan heykel için Atlantik ve Pasifik okyanusundan tonlarca plastik atık toplandı. StudioKCA; “Artık okyanuslarda, balinalardan daha fazla plastik atık yüzüyor” açıklamasıyla çevre kirliliğinin kritik eşiği geçtiğine dikkat çekmeye çalışıyor.
Arkas Çeşme Yelken Kulübü Öğrencileri Atıklardan Yelken Heykeli Yaptı
2006 yılından bu yana Arkas ve Turmepa iş birliği ile oluşturulan sosyal sorumluluk projesi Arkas Tumepa II atık alım teknesi 2022 sezonunu “Arkas Yeşil İçin Mavi Platformu ile Ailece Farkındalık” etkinliğiyle açtı. Arkas çalışanlarının katıldığı kıyı temizliği etkinliğinde toplanan plastik, metal ve cam atıklar Arkas Çeşme Yelken Kulübü öğrencileri tarafından geri dönüştürülerek yelken heykeli yapımında kullanıldı.