Tarihi Mattheys Köşkü’nü restore ederek İzmir’e yeniden kazandıran Arkas, köşkün içinde açtığı Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü’nde Arkas Halı Koleksiyonu’ndan bir seçkiyi sanatseverlerin ilgisine sunuyor.
İzmir’in bir sanat şehri olması vizyonuyla uzun yıllardır sanata yatırım yapan Arkas, dördüncü sanat merkezini, Bornova’nın hem tarihi hem de mimarisiyle öne çıkan köşklerinden biri olan Mattheys Köşkü’nde açıyor. İki asırlık köşkü aslına sadık kalarak restore eden ve İzmir’e yeni bir sanat ve deneyim merkezi kazandıran Arkas, Arkas Sanat Bornova Arkas Halı Koleksiyonu’nu “16.-19. Yüzyıl Anadolu Halıları” sergisiyle sanatseverlerle buluşturuyor.
Arkas’ın Cumhuriyet’in 100. Yılına Armağanı…
Tarihinde Atatürk’ü ağırlayan, o dönemki ev sahibi Hortense Wood’un kendi deyimiyle cumhuriyetin geleceğinin konuşulduğu Mattheys Köşkü, Cumhuriyet’in 100. yılında yeniden hayat buldu. Arkas’ın “Geçmişimizi Hatırlamak” vizyonuyla kapılarını yeniden açtı.
Arkas Sanat’ın, Arkas Sanat Merkezi, Arkas Deniz Tarihi Merkezi ve Arkas Sanat Urla’dan sonra İzmir’deki dördüncü merkezi olan ve köşkün içerisinde bulunan Arkas Sanat Bornova’da, özellikle Batı Anadolu halıcılığının dünyaya tanıtılmasındaki katkılarını aktarmak amacıyla Arkas Halı Koleksiyonu’ndan birbirinden değerli halılardan oluşan bir seçki sergileniyor. Dünyanın sayılı koleksiyonları arasında yer alan Arkas Koleksiyonu’ndan derlenen seçkide, Batı ve Orta Anadolu’da, Uşak, Çanakkale, Bergama, Konya, Karapınar, Akhisar, Gördes, Kula, Milas yörelerinde 16. ve 19. yüzyıllar arasında üretilmiş Anadolu Halıları bir araya geliyor.
Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü’nde örnekleri görülen Batı ve Orta Anadolu’da belirli merkezlerde üretilen el dokuması halılar, bu coğrafyada yüzyıllardır devam eden dokumacılık geleneği sayesinde dünyadaki en iyi el halıları arasında kabul ediliyor. Her odada farklı bir yöre ve konunun ele alındığı “16.-19. Yüzyıl Anadolu Halıları” sergisi, bu halıların tasarımı ve motif kullanımı açısından birbirleriyle olan ilişkisini ortaya koyuyor.
Bu özel seçki, bu kıymetli kültür mirasının Arkas Halı Koleksiyonu’ndaki önemli örneklerini bir araya getirerek korumayı, tanıtmayı ve gelecek nesillere aktarmayı amaçlıyor.
“İzmir’in Sanat Şehri Olmasını Arzu Ediyorum”
Mattheys Köşkü’nün ve Arkas Sanat Bornova’daki Arkas Halı Koleksiyonu Sergisi’nin açılışında konuşan Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkanı Lucien Arkas, “İzmir’in sanat şehri olmasını arzu ediyorum. 12 yıl içinde dördüncü sanat merkezimizi açıyoruz. Daha da devam eden projelerimiz var.
Neyi, nerede sergilediğiniz önemli ve ben bir klasikçiyim. Ağırlıklı olarak 18. yüzyıldan 20. yüzyıl başına uzanan döneme ait eserleri topluyoruz ve onları üretildikleri döneme ait ortamlarda sergilemeyi arzu ediyoruz. Bu amaçla Mattheys Köşkü’nde olduğu gibi nitelikli tarihi değeri olan yapıları da aynı zamanda sanat merkezi olarak İzmir’in kültür sanat hayatına kazandırıyoruz. Böylelikle hem İzmir’in geçmişinin önemli tanıkları olan bu yapıların daha uzun yıllar var olmalarını sağlıyoruz hem de sanatı geniş kitlelerle paylaşma amacımızı yerine getirmiş oluyoruz” dedi.
“Geçmişi Hatırlatmak Hatta Yeniden Yaşatmak Gayem”
Arkas sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu tarihi köşkler gibi halı sanatı da unutulmaya yüz tutmuş. Biz bu unutulmaya başlayan sanatı ve tarihi-kültürel değerleri yaşatmaya çalışıyoruz. Halı benim için büyük bir tutku ve bu topraklara ait çok önemli bir kültürel değer. Ailemden kalma halıları 90’lı yılların başından bu yana aldığım antika halılarla zenginleştirdim. Şimdi Arkas Halı Koleksiyonu’nda halı sanatının nadir örnekleri yer alıyor. Koleksiyondan ağırlıklı olarak Batı Anadolu’da, 16.-19. yüzyıl arasındaki dönemde üretilmiş 75 halıdan oluşan bir seçkiyi Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü’nde geçmişi hatırlatmak vizyonuyla sergilemeye başlıyoruz. Daha önce İzmir ve İstanbul’da halı sanatını tanıtmak amacıyla iki süreli sergi yapmıştık ancak burada sürekli, sabit olarak sergilenecekler, üç yılda bir sergi içeriği yenilenecek.”
Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bernard Arkas, “Köşkün restorasyonu uzun seneler sürdü. Yukarıdaki sergi bölümünün yanı sıra bahçe, ahır ve sarnıç bölümlerinin de Bornova’nın geçmişini anımsatan ve bütününü temsil eden bir alan haline gelmesini istedik. Köşkü ziyaret eden insanların Bornova hakkında bir fikri olsun dedik. Çocukluğumuzda boş zamanlarımızda Küçükpark’ta mini golf oynardık. O günlerin nostaljisiyle Bornova Köşkleri temalı bir mini golf parkuru oluşturduk. Ahır kompleksini de hem Arkas Holding hem de Ege Bölgesi’ndeki tüm kurumsal şirketlerin kullanabilmesi adına profesyonellere eğitim verilecek, toplantılar ve etkinlikler düzenlenebilecek, esnek birkaç salonun bulunduğu bir hale getirdik” diye konuştu.
Arkas Halı Koleksiyonu Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü’nde
Bizans, Selçuklu, Timur ve Safevi unsurlarının Anadolu’nun yerel gelenekleriyle eşsiz bir harmanı olan el halıları, Anadolu kültür mirasının en önemli unsurlarından biri. Özel atölyelerde dokunan bu muhteşem Anadolu halıları, Osmanlı saraylarında kullanılmış ya da ulu camiler için sipariş edilmiş, aynı zamanda Batı’da da beğeni kazanarak büyük rağbet görmüş, prestij ve zenginlik sembolü olarak batılı sanatçıların resimlerinde yer almıştı. Özellikle Uşak ve çevresinde üretilen halılar, deniz yoluyla Smyrna (günümüzde İzmir) limanı üzerinden Avrupa’ya ulaşmıştı.
Arkas Sanat Direktörü Müjde Unustası, “Arkas Halı Koleksiyonu, 30 yılı aşkın bir sürede bir araya getirilen, 15. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar olan döneme ait halılardan oluşuyor. Klasik dönem Türk halıları, yöresel Anadolu halıları Osmanlı Saray Halıları ve Kumkapı Halılarının nadide örneklerini bir araya getiren koleksiyon, kendi alanında dünyadaki en önemli halı koleksiyonları arasında gösteriliyor.
Arkas Sanat Bornova’da sergilenen 75 halı Uşak bölgesinden Holbein, Bellini, Lotto, yıldızlı Uşak, madalyonlu Uşak, Transilvanya halıları olarak bilinen sütünlu ve mihraplı seccadeler, Gördes, Bergama, Çanakkale, Konya, Milas, Akhisar yörelerine ait halılar” diye konuştu.
Arkas Sanat Danışmanı ve aynı zamanda Arkas’ın tüm mimari restorasyon çalışmalarını yürüten mimar Niko Filidis ise yaptığı konuşmada, “Süreç 2015 yılında başladı. İnşaat dört yıl sürdü. Zor bir binaydı ama hedefimiz her zaman Bornova’ya aslına uygun yapı kazandırmaktı. Gerek kullandığımız malzemeler gerekse ayrıntılarla evin orijinal halini yakalamaya çalıştık” dedi. Köşkün orijinaline bağlı kalınarak uzun süren ve çok emek verilen restorasyon çalışmaları Seda Özen Bilgili ve Özen Mimarlık Mühendislik tarafından gerçekleştirildi.
Mattheys Gardens
Özenli bahçeler, Bornova köşklerinde en az yapının kendisi kadar önemliydi. Köşklerin ana giriş kapıları “prestij kapısı” olarak adlandırılıyordu. Mattheys Köşkü’nün de bu noktada en belirgin özelliği, mor salkımlı leylak çiçekleriyle sarıp sarmalanan, güzelliğiyle ünlü kemerli ana giriş kapısıydı. Bahçe kapısından girildiğinde köşke doğru iki yanı ağaçlı bir yol uzanıyordu. Köşk bahçesinin simgesi haline gelen servi ağaçlarına atfen köşkün giriş yolu alle şeklinde servi ağaçları ile yeniden oluşturuldu. Bahçenin simgesel ağalarından olan Çınar ağacı ve pek çok ağacın korunmasına özen gösterildi. Restorasyon çalışmalarıyla birlikte köşkün bahçesi de peyzaj düzenlemesiyle yenilendi. Mattheys Gardens’da günümüze kadar ulaşmış Mattheys Köşkü, Aliberti Köşkü, Bardisbanian Köşkü, Charlton Whittall Köşkü, Paterson Köşkü, De Andria Köşkü, Edward Whittall Köşkü, Belhomme Köşkü ve Pierre Pagy Köşkü, seramik sanatçısı Verda Sipahi’nin uzun soluklu ve detaylı çalışmasıyla oluşan Minyatür Bornova Köşkleri temalı Mini Golf Sahası ile birlikte 240 yıl öncesinde olduğu gibi ihtişamlı günlerine geri dönüyor.
