Kadınlar ve erkekler arasındaki maaş eşitsizliğini inceleyen ekonomi tarihçisi Claudia Goldin, 2023 Nobel Ekonomi Ödülü’nü aldı. ABD’nin 200 yıllık arşivlerini bir dedektif gibi inceleyen Goldin, ödülü kazanan üçüncü ve ödülü tek başına kazanan ilk kadın olarak tarihe geçti.
Erkeklerin ya ezbercilikten ya kolaycılıktan ya da kabahatleri ortaya çıkmasın diye “Yeterince bilgi yok” deyip burun kıvırdığı cinsiyetlerarası maaş eşitsizliğini inceleyen ekonomi tarihçisi Claudia Goldin, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nin verdiği 2023 Nobel Ekonomi Ödülü’nün sahibi oldu. Bir dedektif titizliğiyle ABD’nin 200 yıllık arşivlerini tarayan 77 yaşındaki Claudia Goldin, kadın-erkek maaşları arasındaki ‘bilinen’ eşitsizliğin basit bir farklılık değil; bir adaletsizlik olduğunu ortaya koydu.
Kadınların ve erkeklerin maaş eşitsizliğinin kaynağını açıklayan Goldin, istihdam piyasasına kadınların yüzde 50’si, erkeklerin yüzde 80’i katılıyor olmasına rağmen kadınların çok daha az kazandığını ve kariyer basamaklarını çıkmakta zorlandıklarını ortaya koydu. Goldin’in 1990 yılında yazdığı “Gender Gap” isimli kitap, kadınların maaş eşitsizliği meselesini ayrıntılı olarak inceleyen önemli bir eserdir. Kadınların iş gücü piyasasına katılımının, ele aldığı dönem boyunca yükselme eğiliminde olmadığını, bunun yerine ‘U’ şeklinde bir eğri oluşturduğunu ortaya koyuyor. Bu durum, kadınların ev ve aile sorumluluklarına ilişkin yapısal değişim ve gelişen sosyal normların bir sonucu olarak açıklanıyor.
Goldin, 2001 yılında kaleme aldığı “Kariyer & Aile” adlı kitabında ise doğum kontrol haplarının kadınların kariyeri ve evlilik kararları üzerindeki etkilerini, kadınların evliliğin ardından kullandıkları soyadlarının sosyal etkilerini irdeledi. Ayrıca üniversite öğrencilerinin çoğunluğunu neden artık kadınların oluşturduğunu da araştırdı.
1976 yılında yayımlanan ilk kitabında (Urban Slavery in the American South) ise Güney Amerika’daki kentsel köleliği irdeleyen Goldin, sıra dışı bir figür olduğunu ortaya koydu. Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanan üçüncü ve ödülü tek başına kazanan ilk kadın olarak tarihe geçen Claudia Goldin daha yakından bakılmayı hak eden bir karakter.
Arkeoloji mi Mikrobiyoloji mi
Claudia Dale Goldin, 14 Mayıs 1946’da New York’un Bronx bölgesinde Yahudi bir ailede dünyaya geldi. Babası Leon, Burlington Industries’de veri işleme yöneticisi olarak çalışıyordu. Annesi Lucille Rosansky ise Bronx’taki Devlet Okulu 105’in müdürüydü.
Çocukken arkeolog olmayı isteyen Claudia Goldin, ortaokulda Paul de Kruif’in “Mikrop Avcıları” kitabını okuduktan sonra bakteriyolojiye ilgi duymaya başladı. Lise son sınıf öğrencisiyken Cornell Üniversitesi’nde mikrobiyoloji alanında bir yaz okulunu tamamladı. Bronx Bilim Lisesi’nden mezun olduktan sonra mikrobiyoloji okumak amacıyla Cornell Üniversitesi’ne girdi.
Ekonominin Gizli Gerçekleri
Paul de Kruif öykülerinde mikrobiyoloji için gizli gerçekleri ortaya çıkarıyordu. Aynı yöntemi ekonomi için kullanan Alfred Kahn’dan ikinci sınıfta bir ders alan Goldin, düzenlemeler ve endüstriyel organizasyonlara hayran kaldı. Yüksek lisans tezini “İletişim Uydularının Düzenlenmesi” üzerine yazdı.
Ekonomi alanında Cornell’den mezun olan Goldin, endüstriyel organizasyonları incelemek amacıyla Chicago Üniversitesi’nde ekonomi alanında doktora programına girdi. Doktora programına bu alanda başladı ancak Gary Becker Chicago’ya geldikten sonra çalışma ekonomisini ekledi ve ardından Robert W. Fogel’in danışmanı olarak ekonomi tarihine yöneldi. Doktora tezini Amerika Birleşik Devletleri’nin savaş öncesi şehirlerinde ve güney endüstrisindeki kölelik üzerine yazdı. 1972’de Chicago Üniversitesi’nden endüstriyel organizasyon ve çalışma ekonomisi alanında doktora derecesini aldı.
Goldin, yüksek lisans eğitiminin ardından Madison’daki Wisconsin Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak çalıştı. 1973’te Princeton Üniversitesi’ne ve 1979’da Pennsylvania Üniversitesi’ne geçti ve burada kadrolu profesör oldu. 1990 yılında Harvard Üniversitesi’nin ekonomi bölümüne katıldı ve burada kendisine bu bölümde görev teklif edilen ilk kadın oldu.
Adanmış Bir Ömür
Akademik çalışmaların gücüne inanan, görmezden gelinen mayınlı alanlarda yürümekten çekinmeyen Goldin, sivil toplumda inisiyatif almanın önemine de inanıyor. Pek çok üniversiteden fahri doktora alan Goldin, Amerikan Ekonomi Birliği başkanlığı (2013-2014), Ekonomi Tarihi Derneği başkanlığı (1999-2000) yaptı. Amerikan Siyasi ve Sosyal Bilimler Akademisi, İş Ekonomistleri Derneği, Ekonometri Topluluğu ve Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi başta olmak üzere pek çok kuruluşun üyesi olarak seçildi.
Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu’nun (NBER) Ekonomide Cinsiyet Çalışma Grubu’nun eş direktörlerinden biri de olan Goldin, 1989’dan 2017’ye kadar NBER’in Amerikan Ekonomisinin Gelişimi programının direktörlüğünü yaptı. Ömrünü kadın işgücü, kazançlardaki cinsiyet farkı, gelir eşitsizliği, teknolojik değişim, bebek ve çocuk ölümleri, eğitim ve göç gibi güncelliğini hâlâ koruyan konuların araştırılmasına, endişe verici konuların kökenlerini ortaya çıkarmaya adadı.
Harvardlı ekonomist Lawrence Katz ile evli olan Goldin, tam bir Golden Retriever düşkünü. 1970 yılından beri pek çok Golden Retriever cinsi köpeğe baktı. Şu anki köpeği Pika, üstün koku alma dalındaki ödülüyle ün yaptı. Pika itaat için iyi bir eğitim aldı ve yerel bir bakımevinde terapi köpeği olarak görev yapıyor.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nin başında olan Hans Ellegren, Goldin’in Nobel’i kazanınca çok şaşırmasını alçakgönüllü olmasına bağladı. Goldin’in kazandığı 1 milyon dolar ile ne yapacağı merak ediliyor.
